แหล่งที่พบวิตามินดี และเมตาบอลิซึม

วิตามินดีจากธรรมชาติที่สําคัญสร้างมาจากสารประเภทคอเลสเตอรอลท่ีอยู่ใต้ผิวหนัง (7- dehydrocholesterol) เมื่อสัมผัสถูกแสงแดด รังสียูวีบี (ความยาวคลื่น 290-315 นาโนเมตร) ในแสงแดดจะเปลี่ยน 7- dehydrocholesterol เป็นวิตามินดี 3 ซึ่งจะถูกส่งไปที่ตับและไตตามลำดับโดยที่ตับ วิตามินดีจะรวมกับโมเลกุลของออกซิเจนและไฮโดรเจนเปลี่ยนเป็น 25-hydroxyvitamin D3 [25(OH) D3] โดยการวัดปริมาณวิตามินดีรูปแบบนี้ในเลือดสามารถใช้ตรวจระดับวิตามินดีในร่างกายได้หลังจากนั้นไตจะเปลี่ยน 25-hydroxyvitamin D3 ให้กลายเป็นสารออกฤทธิ์ วิตามินดี3 [1,25-dihydroxyvitamin D3; 1,25(OH)2D3] ในไมโตคอนเดรียของท่อขดส่วนต้นของหน่วยไต (Proximal convoluted tubule) (รูปที่ 1)

จากน้ันสารออกฤทธิ์วิตามินดี 3 และโปรตีนขนส่งวิตามินดี (vitamin D-binding protein) จะถูกส่งไปตามร่างกายเพื่อผ่านเมตาบอลิซึมอื่นๆ ต่อไป (รูปที่ 1 และ 2)

• การทำงานแบบเอนโดไครน์ (Endocrine): ฮอร์โมนจะถูกลำเลียงและปล่อยสู่กระแสเลือดและจับตัวกับเซลล์เป้าหมายที่อยู่ห่างออกไป

• การทำงานแบบพาราไครน์ (Paracrine): ฮอร์โมนจะมีผลต่อเซลล์ข้างเคียง โดยจะกระจายออกจากแหล่งกำเนิดไปสู่เซลล์เป้าหมายที่อยู่ใกล้เคียง

• การทำงานแบบโอโตไครน์ (Autocrine): ฮอร์โมนจะมีผลต่อเซลล์ที่ผลิต ฮอร์โมนนั่นเอง

เอกสารอ้างอิง : http://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/pathphys/endocrine/basics/hormones.html

แหล่งวิตามินดีธรรมชาติที่ได้รับจากอาหารมีปริมาณน้อยและจํากัด (ตารางที่ 1) โดยมี 2 รูปแบบด้วยกัน คือ วิตามิน ดี2 (Ergocalciferol) ซึ่งได้จากพืช และวิตามินดี3 (Cholecalciferol) ซึ่ง ได้จากสัตว์ หลังจากผ่านการดูดซึมที่ลำไส้เล็กแล้วมันจะถูกลำเลียงไปที่ตับและไต ตามท่ีได้กล่าวไปแล้วข้างต้น (รูปที่ 1)

วิตามินดีที่อยู่ในอาหารเสริมอาจอยู่ในรูปของวิตามินดี2 หรือ ดี3 ก็ได้ แต่จะไม่

สามารถใช้งานได้จนกว่าไตจะเปลี่ยนให้อยู่ในรูปของสารออกฤทธิ์ วิตามินดี2 ผลิต โดยการฉายรังสีอัลตราไวโอเลตลงบนสเตอรอลจากพืช[เออร์โกสเตอรอล (Ergosterol) ในยีสต์ หรือเห็ด] ซึ่งจะเปลี่ยนเป็นวิตามินดี2 สําหรับวิตามินดี3 ก็สามารถผลิตได้ โดยใช้วิธีการเดียวกัน เพียงแต่ใช้ 7-dehydrocholesterol ธรรมชาติจากสัตว์ [เช่น

ปลา ไขมันจากขนแกะ (Lanolin)] แทน ทั้งวิตามินดี 2 และดี 3 ทําหน้าท่ีคล้ายๆ กัน จึงเรียกรวมๆ ว่า “วิตามินดี” นอกจากนี้ ในบางประเทศได้มีการเสริมวิตามินดีใน อาหารหลายประเภท เช่น ผลิตภัณฑ์นม อาหารเช้าซีเรียล และน้ําผลไม้ โดยทั้ง ประเทศสหรัฐอเมริกาและแคนาดากําหนดให้มีการเสริมวิตามินดีในนมสําหรับทารก โดยอเมริกากําหนดให้เพิ่มวิตามินดี 40–100 IU/100 กิโลแคลอรี ในขณะที่ แคนาดา ให้เพิ่ม 40–80 IU/100 กิโลแคลอรี